İyi Huylu Prostat Büyümesi (BPH): Belirtiler, Tanı ve Kişiye Özel Tedavi nasıl olmalı?

- BPH kanser değildir. Yaşla birlikte prostat büyür; idrar akışı zorlaşır, gece kalkmalar artar.

- Tanıda IPSS puanı, idrarda tahlil, PSA, akım testi (uroflow) ve ultrason en sık kullanılan araçlardır. [1]

- Tedavi; yaşam tarzı, ilaç, ofis tipi minimal işlemler (UroLift, Rezūm, iTind, PAE) ve cerrahi (TURP, lazer enükleasyon/HoLEP vb.) seçeneklerinden kişiye göre belirlenir. [1,2]

- Çok büyük prostatlarda (≥200 gr/≥200 mL), cerrahiye alternatif olarak prostat arter embolizasyonu (PAE) uygun hastalarda düşünülebilir; ejakülasyonun korunması ve hızlı toparlanma isteyen, cerrahi riski yüksek kişilerde özellikle öne çıkar. Ancak düzelme daha kademeli olabilir ve yeniden tedavi gereksinimi enükleasyona göre biraz daha yüksek olabilir. [2,5,6]

BPH (Prostat Büyümesi) Nedir?

Prostat mesanenin çıkışında yer alan bir bezdir. Yaşla birlikte büyüyebilir ve idrar yolunu daraltarak zayıf akım, zorlanma, damlama ve gece sık tuvalete kalkma gibi şikâyetlere yol açar. Kanserle doğrudan ilişkili değildir ancak yaşam kalitesini ciddi etkileyebilir.

Prostat Derdini Söyler! Hiç idrar yapamama, tekrar eden enfeksiyon, pıhtılı/görünür kanama, böbrek fonksiyonlarında bozulma—bu durumlarda gecikmeden hekim başvurusu gerekir. [3

Tanı Nasıl Konur?

- IPSS anketi: Şikâyetlerin puanlanması (hafif–orta–ağır). Günlük işeme alışkanlıklarınızı değerlendiren bir anket formudur. Hekiminiz mutlaka sorgular ve hastalığınızın ciddiyetini değerlendirir. IPSS Anketini doldurmak için Tıklayınız.

- Muayene + İdrar tahlili: Enfeksiyon/kanama var mı?

- PSA: Hacim ve ilerleme riski hakkında ipucu; kanser taraması bağlamında yorumlanır.

- Uroflow (akım testi) ve PVR (boşaltma sonrası kalıntı): Tıkanıklık var mı? idrar kesesi yeter miktarda boşalıyor mu ?

- Ultrason: Prostat hacmi, sidik torbasındaki duvar değişiklikleri ve böbreklerlerin durumu hakkında detaylı bilgiler sunar

- Seçilmiş durumlarda: Ürodinami, sistoskopi, işeme günlüğü. idrar boşaltma sorununun idrar yolundan mı yoksa mesane kökenli başka bir rahatsızlıktan mı kaynaklandığını, bazı hastalarda araştırmak gerekir.

Bu basamaklı yaklaşım EAU (Avrupa Üroloji Birliği) güncel kılavuzlarının önerdiği standart değerlendirmedir. [1]

Tedavi Seçenekleri

1) Yaşam Tarzı

Akşam fazla sıvıyı kesmek, kafein/alkolü azaltmak, düzenli tuvalet alışkanlığı, eşlik eden kabızlığı düzeltmek gibi adımlar hafif şikâyetlerde yeterli olabilir.

2) İlaçlar

- Alfa-blokerler: Hızlı rahatlama sağlar. %20-30 kadar idrar akım hızını arttırabilir.

- 5-ARİ (dutasterid/finasterid): Büyük prostatlarda hacmi küçültür; etki aylar içinde ortaya çıkar.

- Kombinasyon: Hem şikâyet hem hacim yüksekse kombine tedaviler düşüülebilir.

- Tadalafil 5 mg: Hem idrar şikâyeti hem ereksiyon sorunu olanlarda faydalı olabilir.

- Depolama tipi şikâyet varsa: Antimuskarinik veya β3-agonist (mirabegron) eklenebilir.

(AUA 2023/24 kılavuzu bu ilaç sınıflarını ve kombinasyonları destekler.) [2]

3) Minimal İnvaziv Ofis İşlemleri (MIST)

- UroLift, Rezūm (su buharı), iTind, PAE (prostat arter embolizasyonu).

Bu yöntemler genellikle kısa iyileşme ve ejakülasyonun korunması(meninin normal yolla dışarı çıkması) avantajı sunar; prostat hacmi, şekli ve median lob varlığına göre uygunluk değişir. Rezūm için gerçek yaşam verileri semptomlarda anlamlı düzelmeyi destekler. [4]

≥200 gr Prostatlarda PAE(Prostat Arter Embolizasyonu)

PAE, kasıktaki atardamarlardan prostatı besleyen damarlara girilerek yapılan selektif embolizasyon işlemidir.

- Kimler için? Çok büyük prostatı olan, cerrahi riski yüksek, kan sulandırıcı kullanan veya ejakülasyonu korumayı önemseyen hastalarda deneyimli girişimsel radyoloji ekibiyle değerlendirilebilir.

- Etki / Beklenti: Semptomlarda düzelme kademeli olur; bazı hastalarda yeniden işlem gerekebilir. Giant (≥200 mL) prostat serilerinde IPSS, akım ve hacimde belirgin iyileşme bildirilmiştir. [5]

- Kılavuz Notu: AUA, PAE’yi koşullu öneri düzeyinde bir seçenek olarak listeler; hasta seçimi ve uygulayıcı deneyimi önemlidir. SIR (Girişimsel Radyoloji Derneği) çok-disiplinli bildirisi de PAE’nin belirli hasta gruplarında uygun bir alternatif olabileceğini destekler. [2,6]

> Karşılaştırma: Çok büyük prostatlarda HoLEP/ThuLEP gibi enükleasyon ameliyatları genellikle en kalıcı açılmayı sağlar; PAE ise daha az girişimsel bir alternatif olarak düşünülebilir. Karar, anatomine, beklentine ve risk profiline göre birlikte verilir. [2]

4) Cerrahi

- TURP (bipolar/monopolar, Plazmakinetik enerji): Halen klavuzlara göre altın standart tedavi yöntemidir.

- Lazer vaporizasyon (GreenLight/PVP)

- Lazer enükleasyon (HoLEP/ThuLEP): Boyuttan bağımsız güçlü ve kalıcı sonuçlar.

- Açık/laparoskopik/robotik basit prostatektomi: Dev (çok büyük) prostatlarda seçilebilir.

(AUA, enükleasyon tekniklerinin dayanıklılığını vurgular.) [2]

“Bana Hangi Tedavi Uyar?” — Kolay Yol Haritası

- Hafif şikâyet + küçük/orta hacim: Yaşam tarzı ± ilaç.

- Orta/ağır şikâyet + orta hacim: İlaç veya MIST (UroLift/Rezūm/iTind/PAE uygunluk durumuna göre).

- Ejakülasyon korunması önceliği: MIST veya ejakülasyon koruyucu cerrahi yaklaşımlar.

- **Çok büyük hacim (≥200 gr) veya kateter bağımlılığı:** HoLEP/ThuLEP gibi enükleasyon veya seçilmiş hastada PAE.

- Taş, sık enfeksiyon, böbrek etkilenmesi: Cerrahiye eğilim daha fazladır

(Seçim prensipleri EAU/AUA akış şemalarıyla uyumludur.) [1,2]

Kişiye Özel Plan kliniğimizde Nasıl Yapılır? (5 Adım)

1) Fotoğrafını çek: IPSS, yaşam kalitesi, akım/PVR, PSA–hacim, EŞLİK EDEN HASTALIKLAR.

2) Hedefini söyle: “Gece kalkmayı azaltmak”, “İşime çabuk dönmek”,

“Ejakülasyonu korumak” vb.

3) Seçeneği eşleştir: Hedef–hacim–risk üçlüsüne göre ilaç/MIST/cerrahi.

4) Birlikte karar ver: Yarar–risk, kalıcılık, cinsel fonksiyon, iyileşme süresi, maliyet.

5) Takip et: 3–6 ayda bir IPSS ve gerekirse akım/PVR ile hedefe ulaştık mı bak. [1]

SSS (Hastaların En Çok Sorduğu)

BPH kanser midir?

Hayır. BPH iyi huyludur; PSA ve muayene kanser riskini değerlendirmeye yardımcı olur. [1]

İlaçlar bende işe yaramazsa?

Ofis tipi işlemler (UroLift, Rezūm, iTind, PAE) veya cerrahi seçeneklere geçilebilir; seçim kişiselleştirilir. [2]

PAE mi, HoLEP mi?

PAE daha az girişimseldir, ejakülasyon korunumu açısından avantajlı olabilir; düzelme daha yavaş ve tekrar işlem ihtimali olabilir. HoLEP/ThuLEP ise boyuttan bağımsız, kalıcı açılma sunan cerrahi seçeneklerdir. Kararı birlikte veririz. [2,6,5]

Rezūm gerçekten işe yarıyor mu?

Uygun hastalarda gerçek yaşam verileri semptom ve tıkanıklıkta anlamlı düzelme göstermiştir. [4]

Kaynaklar

1. European Association of Urology (EAU). EAU Guidelines on Non-neurogenic Male Lower Urinary Tract Symptoms (incl. Benign Prostatic Obstruction) [Internet]. Arnhem (NL): EAU Guidelines Office; 2024 [cited 2025 Sep 28]. Available from: https://d56bochluxqnz.cloudfront.net/documents/full-guideline/EAU-Guidelines-on-Non-Neurogenic-Male-LUTS-2024.pdf

2. American Urological Association (AUA). Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) Guideline: Management of Lower Urinary Tract Symptoms Attributed to BPH (Unabridged) [Internet]. Linthicum (MD): American Urological Association; 2023 [amended 2024 Feb 20; cited 2025 Sep 28]. Available from: https://www.auanet.org/documents/Guidelines/PDF/2023%20Guidelines/BPH%20Unabridged%2002-20-24%20Final.pdf

3. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Lower urinary tract symptoms in men: management. Clinical guideline CG97 [Internet]. London: NICE; 2010 [last reviewed 2024 Dec 19; cited 2025 Sep 28]. Available from: https://www.nice.org.uk/guidance/cg97

4. Wolters M, Krastel M, Winkler T, Idais H, Mazdak M, Tezval H, et al. Real-world experience of water vapour therapy (Rezūm) in patients with benign prostatic enlargement: a retrospective single-center study. Prostate Cancer Prostatic Dis. 2025 Mar;28(1):160-166. Epub 2024 Apr 24. doi:10.1038/s41391-024-00836-w.

5. Somwaru AS, Metting S, Flisnik LM, Nellamattathil MG, Sharma A, Katabathina VS. Prostate artery embolization has long term efficacy for treatment of severe lower urinary tract symptoms from giant prostatic hyperplasia. BMC Urol. 2020 Oct 8;20(1):153. doi:10.1186/s12894-020-00726-y.

6. McWilliams JP, Bilhim T, Carnevale FC, et al. Society of Interventional Radiology multisociety consensus position statement on prostatic artery embolization for treatment of lower urinary tract symptoms attributed to benign prostatic hyperplasia. J Vasc Interv Radiol. 2019 May;30(5):627-637. doi:10.1016/j.jvir.2019.02.013.

Sorumluluk Reddi: Bu yazı genel bilgilendirme amaçlıdır; tanı ve tedavi kararları kişisel değerlendirme ve doktor muayenesi ile verilmelidir.

HoLEP Prensipi